جاذبه‌های گردشگری تاریخی ازمیر | گشتی در تاریخ ازمیر
ازمیر از بهترین استان‌های ترکیه برای گذراندن اوقات فراغت است و صنعت گردشگری در آن رواج بسیاری دارد. یکی از نقاط قوت این قسمت از ترکیه وجود بناهای تاریخی متعدد، از پیش از میلاد مسیح تا اواخر حکومت عثمانی‌ها است که باعث شده این استان به‌عنوان یکی از استان‌های تاریخی ترکیه، همواره موردتوجه علاقه‌مندان به تاریخ و آثار باستانی قرار گیرد.
در این نوشتار نگاهی به بهترین جاذبه‌های گردشگری تاریخی ازمیر خواهیم داشت.
معرفی جاذبه‌های گردشگری تاریخی ازمیر
1- شهر باستانی افسوس (Ephesus)
شهر باستانی افسوس یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری تاریخی ازمیر است. قدمت این شهر باستانی به دوران نوسنگی می‌رسد، اما رونق و گسترش آن، همانند بسیاری از شهرهای اطراف، مربوط به دوران یونان باستان است.
بنا بر روایات افسوس به‌دستور Androklos بنا نهاده شده است. افسوس پس از تأسیس، تا قرن‌ها شاهد رویدادهای تلخ، به‌ویژه جنگ و تسلط حاکمانی ناشایست بوده، اما بااین‌حال بزرگانی مانند هراکلیتوس فیلسوف، سورانوس فیزیک‌دان و زوکسیس و پارهاسیوس نقاش در آن سربرآوردند و گذشته از این‌ها، بسیاری از مردم شهر بارها و بارها دربرابر ظالمان به‌پا خاسته و آن‌ها را از شهر خود بیرون کرده‌اند.
افسوس در قرن 15 میلادی و در زمان حکومت خاندان عثمانی جزئی از ترکیه شد، البته خوشبختانه عثمانی‌ها توجه چندانی به بناهای تاریخی آن نداشتند و آن‌ها را همانند بعضی بناهای تاریخی دیگر ویران نکرده‌اند. بقایای این شهر تاریخی از قرن 19 و پس از روی‌کارآمدن جمهوری ترکیه، موردتوجه باستان‌شناسان و دولت ترکیه قرار گرفت و اکنون این منطقه به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری تاریخی ترکیه تبدیل شده است.
همان‌طور که اشاره کردیم افسوس شهر بوده و از همین روی وسعت نسبتاً زیادی داشته و البته هنوز هم دارد. بناهای مختلفی در آن ساخته شده بوده که درحال‌حاضر شماری از آن‌ها برجای مانده‌اند. بعضی از مهم‌ترین بقایای شهر باستانی افسوس که درحال‌حاضر کشف شده‌اند، شامل موارد زیر اند:
الف) معبد آرتمیس
معبد آرتمیس، یکی از عجایب هفتگانه‌ی جهان قدیم، در افسوس قرار دارد. این معبد متعلق به خدایی به همین نام است. البته متأسفانه از این معبد که در 550 سال پیش از میلاد بر روی ویرانه‌های بنای دیگری مربوط به قرن 7 پیش از میلاد ساخته شده، چیز زیادی باقی نمانده است.
معبد آرتمیس - که به‌عنوان یک شاهکار معماری شهرت جهانی دارد - در روز 21 ژوئیه‌ی 356 پیش از میلاد و درست در شب تولد اسکندر مقدونی، که گفته می‌شود در جوانی از طریق همین شهر جهان را فتح کرد، به‌دست هروستراتوس آتش زده شد. ظاهراً، همان طور که پلوتارک هم باور داشته، در آن شب آرتمیس آن‌قدر برای جلوگیری از تولد اسکندر مشغول بوده که توان محافظت از قلمروی خود را از دست داده است.
بیشتر بخوانید: موزه‌های ازمیر | گشتی در تاریخ و فرهنگ و هنر ازمیر
ب) آمفی تئاتر افسوس
آمفی‌تئاترها جزء ثابت شهرهای مهمی یونان و روم باستان بوده‌اند. آمفی‌تئاتر افسوس با ظرفیت حدود 25 هزار نفر یکی از بزرگ‌ترین آمفی‌تئاترهای آن دوران بوده و اکنون بخش نسبتاً بزرگی از آن سالم مانده و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی ازمیر شهرت جهانی دارد.
ج) خیابان آرکادیان (Arcadian)
خیابان ارکادیان یکی از خیابان‌های اصلی افسوس بوده و تمامی مسافرانی که از طریق دریا وارد این شهر می‌شده‌اند، ابتدا پای به این خیابان می‌گذاشته‌اند. قدمت خیابان آرکادیان مربوط به دوران هلنیستی در یونان باستان است، اما در اواخر قرن چهارم میلادی توسط پادشاه آرکادیوس بازسازی شده است.
د) دروازه و معبد هادریان (Hadrian)
هادریان
این دروازه و معبد در حدود قرن 2 میلادی ساخته شده‌اند. جالب آن‌که بسیاری از اشیای تاریخی موزه‌ی سلسوک در محدوده‌ی دروازه و معبد هادریان به‌دست آمده‌اند.
ه) کتابخانه‌ی سلسوس (Celsus)
کتابخانه‌ی سلسوس در اوایل قرن 2 میلادی در افسوس ساخته شده است و از نظر معماری اهمیت ویژه‌ای دارد. این کتابخانه گذشته از این‌که در آن زمان با بیش از 12 هزار کتاب سومین کتابخانه‌ی بزرگ جهان بوده، مکانی برای گردهمایی اندیشمندان و بحث و تبادل نظر بین آنان هم بوده است.
و) فواره‌ی تراجان (Trajan)
فواره‌ی تراجان در اوایل قرن اول میلادی به‌افتخار امپراتوری به همان نام ساخته شده و هم از نظر معماری و هم از نظر مجسمه‌سازی اهمیت بسیاری دارد. مجسمه‌هایی مانند دیونیسوس، ساتیر، آفرودیت و خود امپراتور که در نزدیکی این فواره پیدا شده‌اند، اکنون در موزه‌ی افسوس نگهداری می‌شوند.
بیشتر بخوانید: جاذبه‌های گردشگری طبیعت ازمیر
ز) خیابان کرتس (Curetes)
خیابان کرتس یکی از 3 خیابان اصلی افسوس است و بین کتابخانه‌ی سلسوس و دروازه‌ی هرکولس قرار دارد. خانه‌های دوطبقه‌ی ضلع جنوبی خیابان، مجسمه‌های باشکوهی که در طول آن قرار داده شده بوده‌اند و زندگی متمولان یونانی در این خیابان از نکات جالب در ارتباط با آن هستند. خیابان کرتس از آن قسمت‌هایی‌ست که در زلزله‌های متعدد بارها آسیب بسیار دیده‌اند.
ح) موزه‌ی باستان‌شناسی افسوس
موزه‌ی افسوس دربردارنده‌ی اشیایی‌ست که در کاوش‌های باستان‌شناسی در این منطقه به‌دست آمده‌اند. گالری‌های موزه‌ی افسوس شامل مجسمه‌های مربوط به فواره‌ها، یافته‌های مربوط به خانه‌های تراس‌دار، سکه‌ها، تالار آرتمیس، تالار خاندان امپراتوری و چند گالری تاریخی دیگر است.
یکی از نکات جالب‌توجه موزه باستان‌شناسی افسوس نمایش یک فیلم سه‌بعدی شبیه‌سازی‌شده پیش از ورود به سایت باستان‌شناسی افسوس به مراجعان است.
بازدیدکنندگان با تماشای این فیلم می‌توانند با پیش‌زمینه و اطلاعات بیشتری از این شهر باستانی دیدن کنند و بهره‌ی بیشتری از زمان خود ببرند.
حمام‌های اسکولاستیکا (Scholastica)، دوازه‌ی هرکولس، معبد دومیتیان (Domitian)، کلیسای سنت جان و خانه‌های تراس‌دار از دیگر قسمت‌های برجامانده در شهر افسوس هستند.
گذشته از این، چند جاذبه‌ی گردشگری تاریخی ازمیر مانند غار اصحاب کهف، خانه‌ی مریم مقدس، مسجد عیسی بیگ و بناهای نسبتاً جدید روستای شیرینچه هم در نزدیکی شهر باستانی افسوس قرار دارند.
2- شهر باستانی Notion
شهر باستانی Notion در 50 کیلومتری جنوب ازمیر، در خلیج کوش‌آداسی و در مرز منطقه‌ای به‌نام Ahmetbeyli قرار دارد. در این شهر بقایای بناهای یک دولت‌شهر در یونان باستان دیده می‌شوند. این شهر باستانی در نزدیکی دو شهر باستانی دیگر به‌نام‌های کولوفون (Colophon) و کلاروس (Claros) قرار گرفته و اغلب با کولوفون به‌عنوان یک شهر درنظر گرفته می‌شود. این‌درحالی‌ست که این دو شهر در طی تاریخ، کشاکش‌های نسبتاً زیادی با هم داشته‌اند و درنهایت به‌واسطه‌ی عقد قراردادی سیاسی بوده که ساکنان آن به‌عنوان تابعان یک منطقه‌ی واحد درنظر گرفته شده‌اند.
3- قلعه‌ی چشمه (Çeşme)
قلعه‌ی چشمه یکی دیگر جاذبه‌های گردشگری تاریخی ازمیر است و در شهر چشمه واقع شده است. بایزید دوم پادشاه عثمانی دستور ساخت این قلعه را در اوایل قرن 16 میلادی داد و علت ساخت این قلعه بیشتر ممانعت از حملات از سوی ونیز به قلمروی امپراتوری عثمانی بوده است. قلعه‌ی چشمه همه‌ساله بین روزهای3 تا 7 ژوئیه مکان برگزاری جشنواره‌ی بین‌المللی موسیقی چشمه است.
یکی از دیدنی‌های جالب‌توجه این قلعه، مجسمه‌ی حسن پاشا، فرمانده‌ی الجزایری است که در ورودی قلعه قرار داده شده است. این مجسمه در 12 مه 1975 و به‌یاد دریانورد الجزایری حسن پاشا که با لقب Palabıyık شناخته می‌شده و وزیر اعظم عثمانی‌ها بوده است، در این مکان گذاشته شده‌است.
آدرس قلعه‌ی چشمه ازمیر:
- Musalla, 1015. Sk., 35930 Çeşme/İzmir
شماره‌تلفن قلعه‌ی چشمه ازمیر:
- +90 232 712 66 09
4- منطقه‌ی تاریخی آلاچاتی (Alaçatı)
بافت تاریخی آلاچاتی به‌علت ارزش معماری و تاریخی به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی ازمیر شناخته می‌شود و اکنون به یک فضای شهری حفاظت‌شده تبدیل شده است. سازه‌های ساخته‌شده با سنگ‌های تراش‌داده‌شده، خانه‌های دوطبقه به‌سبک معماری ترکی و یونانی، آسیب‌های بادی، خیابان‌های باریک سنگ‌فرش‌شده و مسجد حاجی ممیش از جمله دیدنی‌های تاریخی این منطقه هستند.
در فضای تاریخی آلاچاتی تعداد زیادی رستوران، کافه و اقامت‌گاه از مهمانان پذیرایی می‌کنند و بازدیدکنندگان از آلاچاتی فرصت امتحان‌کردن غذاهای محلی، گوش‌دادن به موسیقی محلی و آشنایی بیشتر با مردم این ناحیه را پیدا می‌کنند.
5- موزه و ایستگاه قطار کاملیک (Çamlık)
ایستگاه قطار کاملیک قدیمی‌ترین ایستگاه قطار در ازمیر است و در 1 ژوئیه 1866 توسط شرکت راه‌آهن عثمانی افتتاح شده است. در سال 1991 این ایستگاه و خط آهن مربوط به آن خریداری شد و آن را به موزه‌ی کاملیک، بزرگ‌ترین مجموعه‌ی لوکوتیو بخار ترکیه، تبدیل کردند.
موزه‌ی لوکوموتیو کاملیک در ناحیه‌ی سلچوک ازمیر واقع شده و در آن 33 لوکوموتیو بخار به‌نمایش گذاشته شده‌اند. بازدیدکنندگان می‌توانند سوار این قطارها شوند و با راهنمایی عکس‌ها، بروشورها و سخنرانی راهنماهای موزه با تاریخچه‌ی ورود قطار به ترکیه آشنا شوند.
آدرس ایستگاه قطار کاملیک ازمیر:
- Çamlık, 35920 Selçuk/İzmir
آدرس موزه‌ی قطار کاملیک ازمیر:
- Çamlık, İzmir Aydın Yolu No:53, 35920 Selçuk/İzmir
6- منطقه‌ی مقدس کلاروس (Klaros)
منطقه‌ی مقدس کلاروس در منطقه‌ی مندرس ازمیر، در مجاورت ساحل احمد بیلی، واقع شده است و یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی و مذهبی ازمیر به‌شمار می‌رود. جالب است بدانید که معبد آپولو یکی از بزرگ‌ترین خدایان المپ در این منطقه قرار دارد.
تاریخ دقیق ساخت این معبد مشخص نیست، اما کاوش‌های باستان‌شناسی قدمت قدیمی‌ترین اشیای یافت‌شده در آن را مربوط به قرن 10 و برخی دیگر مربوط به قرون 6 یا 7 پیش از میلاد می‌دانند.
معبد آپولو واقع‌شده در این منطقه به‌سبک دوریک و مربوط به دوره‌ی ایونی بوده و از این نظر منحصربه‌فرد است. بعضی از اشیای کشف‌شده در این منطقه به موزه‌ی باستان‌شناسی ازمیر انتقال داده شده و در آن‌جا نگهداری می‌شوند.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین شهربازی‌های ازمیر
7- حمام ترکی عیسی بیگ (Isa Bey)
این حمام در منطقه‌ی سلچوک و در دامنه‌ی تپه‌ای قرار دارد که کلیسای سنت‌جان در آن واقع شده است. حمام ترکی عیسی بیگ در نزدیکی و همزمان با مسجد عیسی بیگ ساخته شده و این دو همان‌طور که اشاره کردیم در نزدیکی شهر باستانی افسوس هستند.
این نکته را هم اضافه کنم که حمام ترکی عیسی بیگ در حدود سال 776 میلادی به‌دست آیدین اغلو ساخته شده و از این نظر که گویای تمامی ویژگی‌های حمام‌های سنتی ترکی است اهمیت خاصی دارد.
8- برج ساعت ازمیر
برج ساعت ازمیر یکی از نمادهای شهر ازمیر و از جاذبه‌های گردشگری تاریخی آن است. برج ساعت ازمیر در میدان کناک قرار دارد و در اواخر قرن 19 میلادی ساخته شده است. این برج هشت‌ضلعی 4 طبقه و 25 متر ارتفاع دارد و ساعت آن در اوایل قرن بیستم به برج اضافه شده است.
آدرس برج ساعت ازمیر:
- Konak Mahallesi, İzmir Saat Kulesi, Konak/İzmir, Turkey
9- کادیفه قلعه (Kadifekale)
کادیفه قلعه که در زبان ترکی به‌معنی قلعه‌ی مخملی است، در قرن 3 پیش از میلاد ساخته شده است. کادیفا قلعه با حدود 186 متر ارتفاع روی کوهی به‌نام پاگوس ساخته شده و هدف از ساخت آن با این ارتفاع، استفاده از آن به‌عنوان دیده‌بان برای مبارزه با حملات خارجی‌ها بوده است. این قلعه طی سال‌ها بارها بازسازی و گسترش‌داده شده است.
10- آسانسور تاریخی ازمیر (Asansör)
آسانسور تاریخی ازمیر در اوایل قرن 20 میلادی و با هدف تسهیل تردد از سطح زمین به بالای تپه ساخته شده است. ناظم لوی این آسانسور را که ابتدا با نیروی بخار و پس از آن با نیروی آب کار می‌کرده و درحال‌حاضر با برق کار می‌کند، با الهام از بنایی مشابه در لیسبون ساخته است.
آسانسور تاریخی ازمیر اکنون یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی پرطرف‌دار شهر است، چرا که گذشته از زیبایی و قدمت تاریخی خود بنا، بازدیدکنندگان بر فراز آن به امکانات رفاهی خوبی دسترسی دارند و می‌توانند از منظره‌ی چشم‌نواز پیش‌روی‌شان عکس‌هایی خاطره‌انگیز هم ثبت کنند.
11- ازمیر آگورا یا سمیرنا (Smyrna Agora)
آگورای ازمیر حدود قرن 4 پیش از میلاد و به‌دست یونانی‌های ساکن در این منطقه ساخته شده است. آگورای ازمیر مرکز اداری، سیاسی، تجاری و قضایی شهر بوده و متأسفانه از آن دسته بناهای تاریخی ترکیه است که به‌شدت براثر زمین‌لرزه آسیب دیده‌اند.
آن‌چه اکنون از آگورای ازمیر باقی مانده مربوط به بازسازی این بنا در سال 178 میلادی به‌دست امپراتور رومی مارکوس اورلیوس است.
از آگورای ازمیر بقایای سازه‌هایی مانند دروازه‌ی فاوستینا، ستون‌های کرینیتی، ایوان‌های شمالی و غربی، آب‌انبارها و خیابان باستانی بر جای مانده است. این مجموعه درحال‌حاضر به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی ازمیر در معرض تماشای گردشگران قرار دارد.
آدرس ازمیر آگورا:
- Namazgah Mahallesi, Smyrna Agora Antik Kent, Konak/İzmir, Turkey
12- مسجد حیصار کمرالتی (Hisar)
این مسجد که در محله‌ی کوناک ازمیر قرار دارد، در اواخر قرن 16 میلادی به‌دست آیدین اغلو یاکوب بیگ ساخته شده است. مسجد حیصار در منطقه‌ی تاریخی کمرالتی در نزدیکی بازار کمرالتی قرار دارد و قدیمی‌ترین بنای مربوط به دوران عثمانی در ازمیر به‌شمار می‌رود.
آدرس مسجد حیصار ازمیر:
- Konak Mahallesi, 904. Sk. No:52, 35250 Konak/Izmir, Turkey
بیشتر بخوانید: بهترین سواحل ازمیر
13- مسجد شالپچی اغلو (Salepçioğlu)
این مسجد در نزدیکی میدان کوناک ازمیر واقع است و در اوایل قرن 20 میلادی ساخته شده است. مسجد با نمای سنگ مرمر سفید، یک مناره، یک گنبد اصلی و سه گنبد فرعی از معماری بسیار زیبایی برخوردار است. تزئیات داخلی زیبای مسجد هم از دیگر نکات جالب‌توجه آن برای گردشگران به‌شمار می‌رود.
آدرس مسجد شالپچی اغلو ازمیر:
- Uğur Mahallesi, Salepçioğlu Cami, Doktor Faik Muhittin Adam Caddesi, Konak/İzmir, Turkey
14- قلعه‌ی کچی (Keçi)
قلعه‌ی کچی که به آن Kızılhisar هم گفته می‌شود، نزدیک به 9 کیلومتر با منطقه‌ی سلچوک ازمیر فاصله دارد و روی کوهی به‌نام آلامان ساخته شده است. این قلعه در دوران هلنیستی، یعنی بین سال‌های 200 تا 30 پیش از میلاد ساخته شده است.
15- قلعه‌ی چاندارلی (Çandarlı)
قلعه چاندارلی در منطقه‌ای به همین نام ساخته شده و تاریخ ساخت آن مشخص نیست، اما تحقیقات باستان‌شناسی نشان داده‌اند که این مکان برای اولین بار پیش از میلاد مورد استفاده قرار گرفته است.
بعضی از سنگ‌های یافت‌شده در دیوارهای این قلعه مربوط به قرن 2 پیش از میلاد هستند. بنای قلعه‌ی چاندارلی طی قرون متمادی بارها مورد بازسازی قرار گرفته و به‌ویژه در قرن 14 میلادی اهالی جنوا آن را به‌صورت اساسی مرمت کردند.
سخن آخر
در این نوشتار نگاهی به بهترین جاذبه‌های گردشگری تاریخی ازمیر داشتیم. همان‌طور که اشاره کردیم ازمیر پر از آثار باستانی و بناهای تاریخی‌ست و آن‌چه که در این نوشتار آمد تنها بخشی از این آثار بود.
عمارت عیسی بیگ، قنات بیزانس، قنات‌های باستانی Kızılçullu، کاروان‌سرای Kanuni، شهر باستانی Teos و فواره‌ی مرمری Ahmet Ağa نمونه‌هایی از سایر دیدنی‌های تاریخی ازمیر هستند.
- بیشتر بخوانید: گشتی در طبیعت ازمیر
