فرهنگ غذایی ترکیه را بیشتر بشناسید
ترکیه یکی از غنی‌ترین فرهنگ‌های غذایی جهان را دارد. یکی از عناصر فرهنگ غذایی ترکیه تنوع غذایی است. در کشور پهناور ترکیه افزون بر آن‌که یک سری غذاها به‌مثابه‌ی غذاهای ملی ترکیه شناخته می‌شوند، یک سری غذای دیگر هم هستند که مختصِ هر یک از منطقه‌های ترکیه هستند. به‌عنوان مثال، شهرها و روستاهایی که در نزدیکی دریای سیاه هستند یک سری غذای بومی دارند و شهرهای ترکیه‌ی مرکزی از جمله قیصریه نیز یک سری غذای بومی دیگر. ادامه‌ی این نوشتار به فرهنگ غذایی ترکیه اختصاص دارد. با هم مروری بر تاریخچه‌ای کوتاه از غذا در ترکیه خواهیم داشت، پس از آن نگاهی می‌اندازیم به یک سری از آداب و رسوم غذا خوردن در ترکیه و در آخر با هم خواهیم دید که معروف‌ترین غذاهای سنتی ترکیه کدام غذاها هستند.
تاریخچه‌ای کوتاه از فرهنگ غذایی ترکیه
فرهنگ غذایی ترکیه نه آن‌که تماماً برگرفته از فرهنگ مردمان کوچ‌کرده به آناتولی باشد، بلکه عوامل بسیاری بر این فرهنگ تأثیر گذاشته‌اند. به‌عنوان مثال، مردمانی که از آسیای میانه به ترکیه یا آناتولی مهاجرت کردند، خود عادات غذایی‌ای داشتند. آن‌هایی هم که پیش از مهاجرین ترک در آناتولی زندگی می‌کردند فرهنگی جداگانه داشتند. تلفیق فرهنگ غذایی بومیان آناتولی و تُرک‌های مهاجرت‌کرده فرهنگی جدید پدید آورد. مدتی بعد نیز که سلطان محمد در قرن پانزدهم بر قسطنطنیه چیره شد و حکومت عثمانی پدید آمد، مقداری در فرهنگ غذایی ترکیه تغییر ایجاد شد. با گسترش امپراتوری عثمانی و تحت‌سلطه‌درآمدن سرزمین‌های دیگر، طبیعتاً فرهنگ غذایی ترکیه متنوع‌تر شد و پای اقلام غذایی جدیدی به این فرهنگ باز شد.
این نکته قطعاً نباید ناگفته بماند که نفوذ اسلام در ترکیه نیز تأثیری بسیار هم بر تنوع غذایی ترکیه داشته و هم بر نحوه‌ی غذاخوردن مردمان ترک. به‌عنوان مثال، خوردن گوشت اسب موردی عجیب برای ترک‌ها نبوده‌است، اما رفته‌رفته با گسترش فرهنگ عرب در ترکیه، عادت خوردن گوشت اسب، قاطر و البته خوک برای همیشه تَرک شده‌است. در قسمت غربی ترکیه نیز به‌واسطه‌ی نزدیک بودن به ایتالیا، پای غذاهای ایتالیایی به ترکیه باز شده‌است. نکته‌ای که در مورد جغرافیای آناتولی وجود دارد این است که این منطقه حد واسط آسیا، اروپا و شمال آفریقا است و از این رو فرهنگ غذایی این منطقه بسیار تأثیرپذیرفته از این سه قاره است.
فرهنگ غذایی ترکیه
البته امروز که جریان به‌اصطلاح «جهانی‌شدن» بیش از پیش قدرت گرفته است، فرهنگ غنی غذا در ترکیه که در طی سده‌های متمادی وجود داشته و تغییراتی در آن به وجود آمده، کم‌رنگ‌تر از پیش شده‌است. در شهرهای بزرگ ترکیه – استانبول، آنکارا، ازمیر و ... – هم نحوه‌ی غذاخوردن و هم نوع غذاها تقریباً اروپایی-آمریکایی است. با این حال، هنوز هم در بسیاری از شهرها و روستاهای ترکیه از غذاهای سنتی ترکیه استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: نحوه اخذ شهروندی ترکیه و سوالات مربوطه
کدام مواد در غذاهای ترکی بیشتر استفاده می‌شوند؟
از دیرباز گندم نقشی اساسی در نزد مردم ترک داشته‌است. در بسیاری از غذاهایی ترکی از آرد گندم استفاده می‌شود. همچنین عادت دیرینه‌ی ترک‌ها – همچون بسیاری از ایرانیان – این است که غذاها را با نان می‌خورند. اصولاً این جمله که «تا نان نباشد سیر نمی‌شوم»، جمله‌ای مشترک میان اغلب ایرانیان و ترک‌ها است. با این حال پس از ثروتمندترشدن مردمان ترکیه برنج نیز پابه‌پای گندم نقشی مهم در غذاهای ترکیه داشته است.
نکته‌ی دیگر آن‌که ترک‌هایی که از آسیای میانه به آناتولی مهاجرت کردند، عمدتاً گوشت‌خوار بودند و سنخیتی آن‌چنان با غذاهای گیاهی نداشتند، اما رفته‌رفته پای غذاهایی که در آن‌ها از گیاهان استفاده می‌شده به فرهنگ غذایی ترکیه باز شده‌است. مهم‌ترین اقلام گیاهی که در غذاهای ترکی استفاده می‌شوند، حبوبات هستند. قرن‌هاست که از انواع حبوبات در غذاهای ترکی استفاده می‌شود. هنوز هم اگر نگاهی به دستور پخت غذاهای اصیل ترکی بیندازید می‌بینید که حبوبات نقشی پررنگ در آن‌ها ایفا می‌کنند.
لبنیات نیز به‌وفور در طی تاریخ در غذاهای ترکی استفاده شده‌است. همچنین گوشت چرخ‌کرده نقشی مهم در فرهنگ غذایی ترکیه داشته و دارد.
بیشتر بخوانید: نحوه اخذ شهروندی ترکیه و سوالات مربوطه
فرهنگ غذایی ترکیه شامل چه آداب و رسومی است؟
قطعاً آداب و رسوم غذا خوردن در ترکیه تحت‌تأثیر مناطق زندگی در ترکیه است. به‌عنوان مثال ممکن است آداب و رسوم غذا خوردن در جنوب شرقی ترکیه که فرهنگی اسلامی‌تر از شمال غربی ترکیه دارد متفاوت باشد، با این حال به طور کلی از سده‌های پیشین، موارد زیر با غذا خوردن ترک‌ها همراه بوده‌است:
- گفتن بسم‌الله قبل از غذا خوردن
- شکر خدا پس از غذا خوردن
- خوردن غذا در جمع و خصوصاً در کنار خانواده
- خوردن غذا در خانه
- استفاده از سالاد کنار غذا
- خوردن انواع سوپ‌های محلی قبل از غذا
- خوردن باقلوای ترکی با قهوه یا چای ترکی بعد از غذا
- مقدم‌بودن بزرگ‌ترها در غذا خوردن
- شستن دست‌ها قبل از غذا خوردن
در ضمن، تا قبل از قرن نوزدهم کمتر در ترکیه از بشقاب‌های انفرادی استفاده می‌شد و معمولاً اعضای خانواده در ظرف مشترک غذا می‌خوردند. حتی درباریان نیز چندان از بشقاب‌های انفرادی استفاده نمی‌کردند، اما رفته‌رفته استفاده از بشقاب‌های انفرادی و البته قاشق و چنگال در ترکیه عادی شد.
معروف‌ترین غذاهای سنتی ترکیه
البته که نمی‌توان در نوشتاری اینترنتی تمامی غذاهای سنتی ترکیه را فهرست کرد، اما سعی‌ام بر این است که در نوشتارمان پیرامون فرهنگ غذایی ترکیه نگاهی به برخی از مشهورترین غذاهای سنتی ترکیه داشته باشم:
1- کوفته
کوفته در ایران هم از غذاهای رایج است، اما واقعاً در ترکیه رواج بیش‌تری دارد. در واقع اگر قرار باشد 10 تا از غذاهای ایرانی را فهرست کنیم شاید نامی از کوفته در آن نیاوریم، اما قطعاً در غذاهای ترکی باید نام کوفته باشد. البته در ترکیه کوفته با انواع گوناگونی سرو می‌شود، اما محبوب‌ترین نوع کوفته آن است که با گوشت چرخ‌کرده تهیه‌اش می‌کنند. این گوشت چرخ‌کرده یا گوشت گوسفندی است یا گوشت گوساله.
در پخت کوفته از ادویه‌های زیادی استفاده می‌کنند. در ضمن، در اغلب شهرهای ترکیه در رستوران‌های سنتی و مدرن کوفته سرو می‌شود.
2- پیده
پیده یکی از مشهورترین غذاهای سنتی ترکیه است و جایگاهی مهم در فرهنگ غذایی ترکیه دارد. گاه از آن با نام پیتزا ترکی یاد می‌کنند. پیده به معنای اسکله است و احتمالاً این نام به‌سبب شکل ظاهری این پیتزای ترکی است. خمیر پیتزا در این غذای سنتی ترکی به‌شکل مربعی برش داده می‌شود، اما سپس کناره‌های آن جمع می‌شوند – چنان‌که در تصویر می‌بینید. پیده با طعم‌های مختلفی موجود است و اکثر رستوران‌های ترکیه آن را سرو می‌کنند.\
3- دلمه
دلمه هم از غذاهای مشترک ایران و ترکیه است. در ایران انواع دلمه چه با کلم و چه با برگ مو و چه با گوجه و بادمجان و فلفل‌دلمه پخته می‌شود، اما در ترکیه عمدتاً تمرکز روی دلمه با برگ مو است. دلمه‌ی برگ مو در ایران معمولاً گرد است، اما در ترکیه دلمه به‌صورت عمودی و استوانه‌ای سرو می‌شود. قطعاً اگر از رستورانی حرفه‌ای در ترکیه دلمه نوش‌جان کنید، عاشق دلمه‌های ترکی خواهید شد.
بیشتر بخوانید: کشاورزی در ازمیر
4- منمن
املت تقریباً غذای اصلی حساب نمی‌شود در ایران، اما واقعاً جایگاهی برای خود در فرهنگ غذایی ایران دارد. تقریباً چنین وضعی هم برای منمن [Menemen] در ترکیه برقرار است. منمن ترکیبی از تخم مرغ، فلفل، پیاز و گوجه‌فرنگی است. طعمی عالی دارد و البته همچون بسیاری غذاها انواع آن در دسترس است. گاهی با سوسیس و گاهی با پنیر تهیه‌اش می‌کنند. منمن قابلیت این را دارد که به یکی از بهترین عصرانه‌ها یا صبحانه‌های‌تان در ترکیه تبدیل شود.
5- کباب
در فرهنگ غذایی ترکیه کباب نیز بسیار پررنگ است و در بسیاری از شهرهای ترکیه استفاده می‌شود. کباب‌های ترکیه تنوع بیش‌تری از کباب‌های ایران دارند.خبر خوب این ست که اغلب رستوران‌های ترکی انواع کباب‌ها را سرو می‌کنند. اگر اهل کباب هستید قطعاً از کباب‌های ترکی لذت خواهید برد. بد نیست با هم مروری کوتاه و سریع بر برخی از مشهورترین کباب‌های ترکیه داشته باشیم:
- شیش‌کباب: شیش در ترکیه به آن سیخی گفته می‌شود که گوشت‌ها را دور آن می‌پیچند. در این نوع کباب تکه‌های گوشت گوسفند یا گوساله را در چاشنی قرار می‌دهند و سپس آن‌ها را روی سیخ قرار می‌دهند و سیخ را روی منقل می‌گذارند. همچون تمامی کباب‌ها، این نوع کباب زمانی خوش‌طعم است که حرفه‌ای پخته شود.
- آدانا کباب: آدانا نام یکی از شهرهای ترکیه است و اتفاقاً از شهرهای توریستی هم محسوب می‌شود. نام آدانا کباب از همین شهر برگرفته شده‌است. این نوع کباب از گوشت‌چرخ‌کرده و ترکیب آن با پیاز و ادویه درست می‌شود، تقریباً شبیه به کباب‌کوبیده‌ی ایرانی. اما تفاوت اصلی‌اش با کباب‌کوبیده‌ی ایرانی این است که بسیار تند است، چراکه در آن از ادویه‌های متعددی استفاده می‌شود.
- اورفا کباب: اورفا کباب تقریباً شبیه به آدانا کباب است. نام این کباب هم از یکی از شهرهای ترکیه برگرفته شده‌است. اورفا کباب بیشتر شبیه به کباب‌کوبیده است، چراکه آن تندی آدانا کباب را ندارد.
- علی‌نازک کباب: یکی دیگر از کباب‌های ترکی که بسیار در ترکیه محبوب است علی‌نازک کباب است. این کباب متفاوت‌تر از کباب‌های بالاست. ترکیبی‌ست از بره‌ی کبابی، ماست، بادمجان و ادویه. از سبزیجات هم در کنار آن استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: متوسط هزینه غذا در ترکیه
6- خوراک کنگر
خوراک کنگر یکی دیگر از غذاهای محبوب ترکیه است. این غذا در ایران هم در برخی شهرها پخته می‌شود. این خوراک ترکیبی از جعفری، باقلا، لوبیا و کنگر است. گاهی به آن ماهی هم اضافه می‌کنند. همچون بسیاری از غذاهای ترکی، خوراک کنگر با نان خورده می‌شود.
7- غذاهای دریایی
در مناطقی از ترکیه که نزدیک دریای سیاه، دریای اژه و دریای مدیترانه هستند غذاهای دریایی بسیار استفاده می‌شوند. در ازمیر، در کوش‌آداسی، در بدروم، در ترابزون، در آنتالیا و بسیاری شهرهای دیگر می‌توانید به این غذاهای دریایی خوش‌طعم دسترسی داشته باشید.
8- مانتی
مانتی
مانتی از غذاهای محبوب و مشهور ترکیه است. طعمی عالی دارد و اگر توسط آشپزی حرفه‌ای پخته شود از غذاهای محبوب‌تان خواهد شد.
گوشت گوسفند ماده‌ی اصلی این غذا است، اما در پخت آن از آرد، تخم‌مرغ، پیاز و رب‌گوجه استفاده می‌کنند. مانتی بسیار شبیه به راویولیِ ایتالیا است، اما تفاوت‌هایی با آن دارد.
چند نکته
حال که بحث‌مان در مورد فرهنگ غذایی در ترکیه است، بد نیست علاوه بر غذاهای معروف ترکی سری هم به نوشیدنی‌ها، دسرها و موارد این قبیل بزنیم.
نوشیدنی‌های سنتی ترکیه قهوه و چای هستند. هر دوی این نوشیدنی‌ها در سطح خاورمیانه و حتی جهان مشهور اند. دسرهای مشهور ترکیه هم از قرارِ زیر هستند:
- کادایف
- باقلوا
- دسر شیر
- پودینگ برنج
- پودینگ
- کمپوت
- حلوا
- کشکول
- لکوم
- کونفه
باقلوا
افزون بر این‌ها، دسری به نام گولاج [Güllaç] در ترکیه بسیار استفاده می‌شود. این دسر را در ماه‌های رمضان در شهرهای سنتی‌تر ترکیه بسیار می‌پزند.
Güllaç
نکته‌ی دیگر آن‌که – چنان‌که در بالا هم اشاره کردم – نان در فرهنگ غذایی ترکیه جایگاهی ویژه دارد. بسیاری از غذاهای ترکی از دیرباز تا کنون با نان خورده می‌شوند. کمتر سفره‌ای در ترکیه می‌بینید که نان در آن نباشد. البته در دنیای امروز چون بسیاری از عناصر آمریکایی به کشورها وارد شده، این سنت مقداری کم‌رنگ شده‌است، اما هنوز هم در شهرهای سنتی‌تر از نان به‌وفور استفاده می‌شود. در ترکیه نان‌ها تنوع زیادی دارند، یوفکا، سومون و بازلاما از مشهورترین انواع نان در ترکیه هستند.
غذا نقشی مهم در پذیرایی از مهمان‌ها دارد. در مهمانی‌های مختلفی که در ترکیه به مناسبت‌های گوناگون برگزار می‌شوند، گاهی رسم است که یک غذای خاص سرو شود. به‌عنوان مثال، در مهمانی‌ای که به‌مناسبتِ دندان‌درآوردنِ کودک در ترکیه برگزار می‌شود غذایی با نام hedik سرو می‌شود – غذایی که بر پایه‌ی گندم تهیه می‌شود. یا مثلاً در مهمانی‌هایی که به مناسبت به‌دنیا آمدن بچه برگزار می‌شود پلو با مرغ یا گاهی پیده سرو می‌شود.
بیشتر بخوانید: روش‌های اخذ شهروندی ترکیه
سخن پایانی
با هم در این نوشتار مروری بر کلیت فرهنگ غذایی ترکیه داشتیم. ترکیه کشوری با فرهنگی غنی و تاریخی پرفراز و نشیب و پرحادثه است. غذاهای آن بسیار متنوع اند و آداب و رسوم‌اش بسیار جذاب و جالب. البته چنان‌که چند بار اشاره شد، ترکیه نیز همچون بسیاری از کشورهای جهان درگیر جهانی‌شدن شده و بسیاری از آداب و رسوم مردمان این کشور و در کل عناصر فرهنگی‌اش در مناطق مدرن کم‌رنگ شده‌اند، با این حال هنوز هم در بسیاری از شهرهای این کشور عناصر فرهنگی پابرجا هستند و مردم با آن‌ها زندگی می‌کنند.
چنان‌چه تجربه‌ی خوردن غذاهای ترکی را دارید یا تجربه‌ای جالب از غذا خوردن در ترکیه دارید لطفاً تجربه‌تان را با ما و کاربران در میان بگذارید.
در ضمن درصورتی‌که به‌دنبال خرید خانه در ترکیه و خصوصاً ازمیر هستید، پیشنهاد ما به شما این است که از تجربه و تخصص مشاوران آژانس املاک بهبود هومز استفاده کنید. جهت دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، با یکی از شماره‌تلفن‌های موجود در پایین صفحه تماس بگیرید.
